Vitamine D

Vitamine D kunnen we zelf in het lichaam aanmaken, dit gebeurt in de huid onder invloed van de zon. Bij jongeren voldoet het om meerdere dagen per week een kwartiertje zon te vangen met handen, armen en gezicht. Ouderen hebben meer zon nodig. Aanvulling via voedsel is voor bijna iedereen nodig omdat de huid onvoldoende aanmaakt.

Goed functionerende lever en nieren zijn van belang voor een goede vitamine D-status. De lever kan maar liefst een voorraad van vier maanden vitamine D opslaan. In de nieren wordt vitamine D omgezet in een stof die zorgt voor de opbouw van botten.

Functies van Vitamine D

Botten en tanden: vitamine D is onmisbaar voor de opbouw van botten in de groei maar ook voor het behouden van voldoende botdichtheid en -sterkte op volwassen leeftijd. De vitamine bevordert de opname van calcium uit voeding. Ook voor de opbouw van tanden is vitamine D van wezenlijk belang.

Weerstand: de acties en reacties van de witte bloedlichaampjes bij infecties zijn mede afhankelijk van de vitamine D-status.

Celgroei: vitamine D heeft een belangrijke controlerende functie bij de ontwikkeling van cellen in diverse weefsels. De vitamine vermindert de groei van slecht ontwikkelde cellen en stimuleert tegelijkertijd de groei van gezonde cellen.

Voeding die rijk is aan Vitamine D

Omdat via de huid meestal onvoldoende vitamine D wordt aangemaakt, is aanvulling via de voeding noodzakelijk. Vooral vette vissoorten als paling, zalm, makreel, haring en bokking zijn raak aan D. in mindere mate leveren vlees, volle melkproducten en eieren vitamine D. Soms is de vitamine aan margarine toegevoegd.

Oorzaken van tekorten

Levensstijl: we brengen meer en meer tijd binnenshuis of op kantoor door, we komen weinig buiten om in de huid onder invloed van UV-licht van de zon voldoende vitamine D te laten aanmaken. Ook overgewicht wordt in verband gebracht met vitamine D tekorten.

Nierproblemen: de omzetting van vitamine D in de nieren is sterkt verminderd bij nierpatiënten. Ook chronische darmziekten, verstoring van de lever-, gal- en vetstofwisseling en chronisch medicijngebruik kunnen zorgen voor een vitamine D tekort.

Ouderdom: oudere mensen die minder eten en niet of nauwelijks buiten komen (denk aan bewoners verzorgingshuizen), hebben een grote kans op een vitamine D-tekort. Het aanmaken van vitamine D in de huid verloopt bovendien driemaal zo traag als bij jonge mensen. Tot slot verliezen de nieren het vermogen om vitamine D om te zetten.

Vegetarisme: Vitamine D komt vooral in dierlijke producten voor, vegetariërs lopen daardoor een verhoogde kans op een tekort.

Zon: in herfst en winter blijven we niet alleen meer binnen maar laat de zon zich minder zien. De aanmaak van vitamine D via de huid komt grotendeels stil te liggen. Maar ook door ons zomers in te smeren met zonnebrand leggen we de lichaamseigen productie plat.

Toepassingen

Botontkalking: vitamine D en calcium zijn onmisbaar bij de preventie en behandeling van osteoporose. Deze combinatie vetraagd het proces van botontkalking. Ook voorkomt het

 slinken van kaakbeen, wat tandvlees en gebit ten goede komt.

Gehoorproblemen: klachten als oorsuizen, gehoorverlies kunnen verbeteren door extra vitamine D.

Spierzwakte: zowel bij jongeren als bij ouderen zorgt vitamine D voor sterkere spieren. Bij ouderen leidt dit tot minder valpartijen en daardoor minder fracturen. Chronische lage rugpijn zonder oorzaak duidt soms ook op een vitamine D tekort.

Weerstand: vitamine D heeft een gunstige invloed op de weerstand (al lang bekend van de levertraan).

Gevolgen van een verstoorde vitamine D-huishouding

Kinderen

• Prikkelbaar en rusteloos.
• Achterblijvende groei en ontwikkeling bij kinderen.
• Verminderde weerstand, veel infecties.
• Gewichtspijn (knie), O-benen, vergroeiing wervelkolom.
• Late wissel van melkgebit, slecht tandglazuur.

Volwassen

• Bot pijn, breuken.
• Vermindert gehoor, oorsuizen.
• Verminderde weerstand, veel infecties.
• Spierzwakte, vooral in heup-/bekkengebied.

Dagelijkse hoeveelheid

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine D (microgram)